Kult opalenizny a wzrost liczby zachorowań na czerniaka |
Wpisany przez S.Z. |
czwartek, 19 lipca 2018 10:37 |
Kult opalenizny a wzrost liczby zachorowań na czerniakaW ostatnich latach nastąpiło obniżenie wieku, w którym pacjenci zaczynają zapadać na czerniaka złośliwego. Jest to pokłosie panującego przez lata przekonania, że tylko opalone ciało jest atrakcyjne, i że wszelkim kosztem należy tę opaleniznę zdobyć. O ryzyku, jakie ponosimy, eksponując się na promienie słoneczne, mówią specjaliści krakowskiego centrum medycznego Sublimed.
Temat nienowy, ale jakże ważny! W tym roku piękna słoneczna pogoda towarzyszy nam już od kilku miesięcy i można się spodziewać, że taka pozostanie z nami przez kilka kolejnych. Kochamy je, ale uważajmy na słońce, bo można z niego korzystać, ale mądrze i z umiarem. Czyli na pewno nie tak, jak w latach 80. i 90. – Niepodzielnie panował wtedy kult opalenizny. W tamtych latach, kiedy wróciło się z wakacji bez opalenizny, to tak, jakby wakacje się nie udały, albo nie odbyły! “Smażenie się” na potęgę zbiera teraz swoje żniwo, niekiedy nawet u trzydziestolatków – uświadamia dr Kamila Białek-Galas, dermatolog Sublimed. Jak działa na nas promieniowanie słoneczneKompletując kosmetyczkę przed wyjazdem na wakacje, stajemy przed półką z kosmetykami z filtrem i możemy poczuć się, delikatnie mówiąc, zagubieni. Uporządkujmy zatem informacje na temat rodzajów promieniowania ultrafioletowego. – Składa się ono z trzech typów pasm. Pierwsze to UVA, które stanowi aż 95% promieniowania UV, jest zarazem główną przyczyną fotostarzenia skóry. Promieniowanie to uszkadza włókna kolagenowe. Przenika przez szkło, dlatego może wywoływać wpływ na osoby przebywające w pomieszczeniach lub w samochodzie. Może powodować zaćmę i zmętnienie soczewki. Powoduje powstawanie natychmiastowej opalenizny – wyjaśnia dr Kamila Białek-Galas. Poważne konsekwencje odroczone w czasieW minionych dekadach – choć nawet dziś można znaleźć wyznawców takiego podejścia – nakłaniano dzieci do wystawienia się na słońce, by nie “straszyły” bladością skóry. Świadomość konsekwencji była jednak wielokrotnie mniejsza. Jakich konsekwencji? – Późnym efektem nadmiernej ekspozycji na działanie promieniowania ultrafioletowego może być rozwój zmian przednowotworowych oraz nowotworów złośliwych skóry, takich jak rak podstawnokomórkowy, kolczystkomórkowy czy czerniak złośliwy. Działanie to jest związane z uszkadzającym DNA działaniem wspomnianego promieniowania UVB oraz (w mniejszym stopniu) promieniowaniem UVA – tłumaczy lekarz. “Cichy zabójca” – prawda czy przesada?Czerniak nazywany jest jednym z najgroźniejszych nowotworów. Winne temu są m.in. dwa sposoby występowania przerzutów: drogą naczyń krwionośnych oraz drogą naczyń limfatycznych. Sprawia to, że możliwe jest stosunkowo szybkie postępowanie tego nowotworu. Innym powodem tak groźnego charakteru czerniaka są odroczone w czasie dolegliwości, a więc to, że pacjenci zgłaszają się do lekarza, gdy czerniak osiąga już stadium zaawansowane. Pokutuje wyobrażenie, że musi być to duży czarny “pieprzyk”, ale niekoniecznie tak jest! Często rozwija się on de novo, czyli w obrębie skóry niezmienionej. Szacuje się, że 70% czerniaków rozwija się poza skórą zmienioną, tylko 30% w obrębie znamion barwnikowych. – Najmniejszy zdiagnozowany przeze mnie czerniak miał zaledwie 1 milimetr! Należy zwracać uwagę na wszystkie zmiany pigmentacyjne w obrębie naszego ciała i kontrolować całą skórę. To wciąż zaniedbywana czynność, którą powinno się regularnie wykonywać samemu w domu. Samobadanie trwa tylko kilka minut i wymaga jedynie dobrego oświetlenia i lustra – apeluje dermatolog. Które znamiona kwalifikowane są do usunięcia?– Znamiona, które najczęściej kwalifikujemy do wycięcia to te, które zmieniły swój charakter, czyli np. zaczęły pacjenta swędzieć, powiększyły się, pojawiło się na nich owrzodzenie, przykładowo pokryte strupem (choć wcale nie jest to konieczne). Usuwamy również te zmiany skórne, które lekarz dermatolog obejrzał podczas badania dermatoskopowego lub videodermatoskopowego i uznał je za “podejrzane” – atypowe lub też stwierdził, że jest to czerniak – tłumaczy chirurg Sublimed, dr Marta Kołodziej-Rzepa. – Inną sytuacją, gdy powinniśmy znamię usunąć, jest zaniepokojenie pacjenta odnośnie konkretnej zmiany i gdy wiemy, że w rodzinie wystąpił czerniak – dodaje. Czy po wycięciu czerniaka mamy już spokój?– Jeżeli usuniemy czerniaka w jego nieinwazyjnej postaci (tzw. in situ), wystarczy jedynie docięcie blizny i dalsza obserwacja pacjenta. W przypadku bardziej zaawansowanej formy, wykonujemy procedurę biopsji węzła wartowniczego. Polega ona na tym, że podajemy izotop w okolice blizny, po czym obserwujemy “drogę” jaką przebywa. Dociera on bowiem do węzłów chłonnych, do których jest spływ z danej lokalizacji. Czyli np. jeżeli usunęliśmy czerniaka z kończyny dolnej, to najczęściej węzeł ten znajduje się w okolicy pachwiny. Jeżeli z kończyny górnej, to spływ najpewniej zakończy się w dole pachowym. Bywają bardziej problematyczne lokalizacje, jak np. grzbietowa, z której spływ może mieć swoje ujście albo w pachwinie, albo w dole pachowym. Wycinamy ten węzeł chłonny, badamy go histopatologicznie i w zależności od wyniku, dobieramy dalsze postępowanie: jeżeli nie ma komórek czerniaka w tym węźle, to pacjenta obserwujemy, wykonujemy kontrolne badania: usg węzłów chłonnych, usg brzucha, zdjęcie klatki piersiowej. Pacjent przychodzi do nas co 3 miesiące, oglądamy jego skórę, wykonujemy konsultacje dermatologiczne – dr Kołodziej-Rzepa nakreśla sposób postępowania w pierwszym przypadku. Szczególnie narażeni na wystąpienie czerniakaOpisane powyżej profesjonalne procedury medyczne mogą przestraszyć, a na pewno dać wiele do myślenia. Po co w ogóle dopuszczać do tego typu ryzyka, gdzie w skrajnym przypadku ponieść można najwyższą cenę? Jakie są grupy najmocniej narażone na zachorowanie? To pacjenci, którzy przebyli poparzenie słoneczne w ciągu swojego życia. Następnie wspominani wcześniej pacjenci, u których w rodzinie występował czerniak lub sami mieli go już w przeszłości. Inna grupa to osoby, które mają dużo znamion barwnikowych. Szacuje się, że jeżeli pacjent ma ponad 50 znamion, to ryzyko zachorowania jest większe. Jasny fototyp skóry: pierwszy lub drugi – charakterystyczny dla rasy kaukaskiej, czyli najbardziej popularnej w naszym kraju – to kolejna ewidentna cecha, która powinna skutecznie uczulić nas na bezmyślne opalanie. Włosy blond, jasne oczy, skóra po ekspozycji na słońce nie nabiera brązowego odcienia, a zaczerwienia się? Wtedy szczególnie konieczna jest zdecydowana ochrona przeciwsłoneczna. Pełną informację na temat Centrum Medycznego Sublimed można znaleźć na stronie: http://sublimed.pl. /źródło - /fot. Fotolia i Sublimed/ |