Bezpieczeństwo żywnościowe w Polsce stabilne Drukuj Email
Wpisany przez S.Z.   
czwartek, 23 czerwca 2016 08:22

Bezpieczeństwo żywnościowe w Polsce stabilne


Polska zajmuje 29 miejsce pośród 113 krajów monitorowanych przez Światowy Indeks Bezpieczeństwa Żywnościowego. Tym samym znajduje się w grupie państw o najlepszym wyniku na świecie. Kraj osiągnął najwyższy możliwy wynik w przypadku obecności systemów zabezpieczenia żywnościowego, dostępu do finansowania dla rolników i standardów żywienia. Najbardziej obniżona została punktacja za poziom stabilności politycznej.

 

Światowy Indeks Bezpieczeństwa Żywnościowego, opracowywany co roku przez Economist Intelligence Unit na zlecenie firmy DuPont, ocenia dwadzieścia osiem czynników zgrupowanych w trzy kategorie – osiągalność cenowa, dostęp do żywności oraz jej jakość i bezpieczeństwo.
– W związku z rosnącą liczbą ludności bezpieczeństwo żywnościowe to jedno z najważniejszych globalnych wyzwań współczesnego świata – mówi Piotr Gill, dyrektor regionalny DuPont Crop Protection Europa Centralna. – Indeks pozwala na bieżąco śledzić czynniki zmiany, które wpływają na poziom bezpieczeństwa żywnościowego na świecie. Na tej podstawie wskazuje obszary, które w poszczególnych państwach i regionach wymagają poprawy.
Polska utrzymuje trend wzrostu, jeśli chodzi o bezpieczeństwo żywnościowe. Punktacja dla kraju w tym roku wyniosła 72,4 pkt. na 100 możliwych. Mimo niewielkiego wzrostu (0,2 pkt.) w porównaniu z rokiem poprzednim, Polska spadła o jedno miejsce w rankingu światowym, ze względu na wzrost punktacji dla wszystkich najwyżej ocenianych państw. Znajduje się obecnie pomiędzy Koreą Południową a Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi. Wśród krajów europejskich Polska zajmuje 17. pozycję, tuż za Czechami i przed Grecją.

W zakresie dostępu do żywności wynik Polski wzrósł o 0,9 pkt. do 68,7 pkt., jednak w związku z globalną poprawą w tym względzie nastąpił spadek z 28. na 29. miejsce w tej kategorii. Punktacja za osiągalność cenową żywności (75,6 pkt./+0,1) oraz jakość i bezpieczeństwo żywności (74,9 pkt./-0,2) zmieniła się tylko nieznacznie, kraj w obu tych kategoriach znajduje się na 30. pozycji.

Polska osiągnęła najwyższy możliwy wynik w przypadku aż trzech obszarów – obecność systemów zabezpieczenia żywnościowego, dostęp do finansowania dla rolników oraz standardy żywienia (100 pkt.). Punktacja dla Polski jest również bardzo wysoka w przypadku bezpieczeństwa żywności (99,7 pkt.) oraz procenta populacji żyjącego poniżej światowego progu ubóstwa (98,6 pkt.). Łącznie aż 10 z 19 obszarów zostało ocenionych na więcej niż 75 pkt. na 100.

Najbardziej obniżona została punktacja dotycząca poziomu stabilności politycznej w Polsce. Ocena w tym przypadku spadła z 66,7 pkt. w ubiegłym roku do 44,4 pkt. obecnie (podczas gdy 100 pkt. oznacza najniższe ryzyko). Znacznie lepiej oceniona została zdolność do minimalizowania skutków urbanizacji. Kraj poprawił zeszłoroczny wynik w tym obszarze o 20,4 pkt.. Wyraźny wzrost (+8,4 pkt.) odnotowano także w obszarze stabilności produkcji rolnej. Z wynikiem 71,5 pkt. Polska wyprzedziła Białoruś, Czechy, Finlandię, Irlandię, Hiszpanię i Szwajcarię, zbliżając się do Holandii zajmującej 10 miejsce w Europie w tym obszarze.

W dalszym ciągu Polska najsłabiej wypada pod względem poziomu wydatków na badania i rozwój w rolnictwie (tylko 12,5 pkt.). Niewiele więcej, bo 17,4 pkt., otrzymała za produkt krajowy brutto. W zdecydowanej większości ocenianych obszarów kraj został jednak oceniony na co najmniej 50 pkt..


Bezpieczeństwo żywnościowe w Europie
Pierwszy raz od powstania Indeksu w 2012 roku odnotowano wzrost bezpieczeństwa żywnościowego we wszystkich krajach europejskich. Dla porównania, w roku 2015 tylko cztery kraje (w tym Polska) polepszyły swój wynik. W tym roku wyraźny wzrost zdolności absorpcji miejskiej w każdym z państw spowodował zminimalizowanie skutków urbanizacji dla bezpieczeństwa żywnościowego. Europa zawdzięcza poprawę wyniku również czynnikom geopolitycznym, wzrostowi PKB w europejskich państwach oraz obfitym plonom w ostatnim roku. Malejące ceny oraz wysokie rezerwy żywności stanowią dobrą perspektywę dalszego wzrostu bezpieczeństwa żywnościowego w tym regionie.
Spośród państw sąsiadujących z Polską zdecydowanie na prowadzenie wysuwają się Niemcy, które z wynikiem 82,5 pkt. znajdują się na 6. miejscu w światowym rankingu, ex aequo z Francją. Utrzymujące 25. pozycję Czechy mają punktację najbliższą Polsce spośród krajów sąsiadujących – 73,9 pkt. Słowacja odsunęła się na aż 40. miejsce. Z kolei Ukraina (55,2 pkt), Białoruś (63,1 pkt) i Rosja (62,3 pkt) podobnie jak Polska charakteryzują się stabilnością, jeśli chodzi o zmiany punktacji.


Bezpieczeństwo żywnościowe na świecie
Globalny wzrost gospodarczy doprowadził do zmian strukturalnych, które są niezbędne do poprawy dostępu do niedrogiej żywności, w tym rozbudowanych sieciowych programów bezpieczeństwa żywnościowego oraz lepszej infrastruktury do transportu żywności. Największa poprawa bezpieczeństwa żywnościowego w ciągu ostatnich pięciu lat nastąpiła w krajach o średnim dochodzie. Kraje o niskich dochodach nadal pozostają w tyle. Chociaż przeciętny wynik 113 krajów wzrósł o 0,6 pkt., a ponad 85 proc. państw poprawiła punktację z zeszłego roku, to różnice pomiędzy państwami z obu krańców rankingu pogłębiły się.
Indeks niezmiennie otwierają Stany Zjednoczone, które w tym roku zwiększyły swój wynik o 0,8 pkt do 86,6 – jest to dotychczasowy rekord. Na drugim miejscu Irlandia (84,3 pkt.) wyprzedziła Singapur (83,9 pkt). Na końcu zestawienia znajdują się kraje: Burundi (24,0 pkt.), Sierra Leone (26,1 pkt.) i Czad (28,6 pkt.). Oba ostatnie kraje pogorszyły swoje zeszłoroczne wyniki. Jemen (-4,2 pkt.), Wybrzeże Kości Słoniowej (-3,9) oraz Haiti (-2,0 pkt.) miały największe spadki. Najwyższe wzrosty odnotowały z kolei Mjanma (Birma) i Indonezja (po +2,7 pkt.) oraz Wielka Brytania (+2,7 pkt.), która tym samym znalazła się w pierwszej 10 państw o największym bezpieczeństwie żywnościowym.
W świetle obecnych i przyszłych wyzwań dla bezpieczeństwa żywnościowego w krajach o niskich przychodach aktualizacja Indeksu pokazuje, że priorytetem w tych krajach powinien być postęp technologiczny. Jak państwa rozwijające się, o niskich przychodach, mogą poprawić bezpieczeństwo żywnościowe pomimo napotykanych przeszkód? Zdaniem Economist Intelligence Unit ich rządy będą musiały inwestować w rozwój i wdrażanie nowych technologii, aby się uodpornić na zmieniające warunki pogodowe i zmniejszyć różnice między państwami o niskim i średnim przychodzie. Również prywatne finansowanie musi zostać zwiększone.


Otyłość a bezpieczeństwo żywnościowe
Od 2014 roku Indeks prezentuje także poziom otyłości na świecie. Określany jest on jako procent populacji powyżej 20 roku życia, która jest otyła. Otyłość rozumiana jest tu jako poziom masy ciała na osobę zależnie od wieku (Body Mass Index - BMI) wynoszący powyżej 30.
W tym roku Polska znalazła się na 5 miejscu spośród krajów europejskich, w których jest największy odsetek osób otyłych. Problem ten dotyczy aż 25,2 proc. polskiego społeczeństwa. Średnia dla Europy jest o 2,9 proc. niższa i wynosi 22,3 proc. Osób otyłych jest najwięcej w Wielkiej Brytanii (28,1 proc.), Czechach (26,8 proc.) i Słowacji (25,7 proc.), a najmniej w Austrii (18,4 proc.), Danii (19,3 proc.) i Szwajcarii (19,4 proc.). Skrajnie wysoki odsetek osób otyłych jest problemem państw Rady Współpracy Zatoki Perskiej. Drastyczne zmiany zwyczajów żywieniowych w ostatnich dekadach spowodowały, że 36,7 proc. tamtejszej populacji zmaga się z otyłością.
Otyłość jest jednym z większych wyzwań globalnych XXI wieku i stanowi problem, który przekłada się pośrednio na bezpieczeństwo żywnościowe określając dostęp ludności do wystarczającej ilości żywności bogatej w składniki odżywcze. Zarówno w Polsce i na świecie obszar ten wymaga poprawy.
___________________________________________________________________________________________
Kluczowe wnioski Światowego Indeksu Bezpieczeństwa Żywnościowego 2016:
• Ponad 85 proc. państw poprawiło swój wynik przez ostatni rok.
• Wzrost gospodarczy, spadające ceny żywności oraz rosnące przychody napędzają bezpieczeństwo żywnościowe w większości państw.
• Kraje o niskich przychodach pozostają w tyle, ponieważ niższe dochody i brak podstawowej infrastruktury utrudniają dostęp oraz osiągalność cenową żywności.
• Zmiana klimatu, wzrost populacji i potencjalne skoki cen żywności stwarzają zagrożenie dla bezpieczeństwa żywnościowego ludności w najuboższych państwach rozwijających się, które nie są w stanie poradzić sobie z tymi czynnikami.
• Inwestycje publiczne w badania naukowe i rozwój rolnictwa w skali całego świata są niewystarczające, aby rozwiązać przyszłe zagrożenia związane ze zmianą klimatu.
• Niestabilność polityczna tylko pogarsza niskie bezpieczeństwo żywnościowe. Państwa przeżywające konflikty zbrojne, niestabilność rządu i niepokoje społeczne doświadczyły największego pogorszenia bezpieczeństwa żywnościowego w ostatnim roku. Napływ uchodźców z ogarniętej wojną Syrii nadwyręża bezpieczeństwo żywnościowe Europy i innych regionów.
Światowy Indeks Bezpieczeństwa Żywnościowego (Global Food Security Index) jest opracowywany na zlecenie firmy DuPont przez Economist Intelligence Unit (EIU) od 2012 roku. Jest dostępny pod adresem: http://foodsecurityindex.eiu.com/

BACKGROUNDER
Światowy Indeks Bezpieczeństwa Żywnościowego 2016
Światowy Indeks Bezpieczeństwa Żywnościowego (Global Food Security Index) został opracowany na zlecenie firmy DuPont przez Economist Intelligence Unit (EIU) po raz pierwszy w 2012 roku. Od tego czasu narzędzie na bieżąco bada osiągalność cenową, dostęp do żywności oraz jej jakość i bezpieczeństwo w 113 krajach na podstawie analizy 28 czynników pomiaru.
Indeks bazuje na niespotykanych w innych publikacjach czynnikach jakościowych, opracowanych przez analityków Economist Intelligence Unit, celem ukazania elementów wpływających na bezpieczeństwo żywnościowe, które obecnie nie są mierzone w żadnych innych międzynarodowych badaniach.
Wykorzystuje w tym celu dane m.in. ONZ, MFW, FAO, Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz Banku Światowego, a także kwartalny współczynnik korygujący wahania cen żywności w celu zbadania niebezpieczeństw, na które kraje na świecie narażone są w ciągu roku.
Bezpieczeństwo żywnościowe to sytuacja, w której wszyscy ludzie w każdym momencie mają psychologiczne, społeczne i ekonomiczne możliwości dostępu do wystarczającej ilości bogatej w składniki odżywcze
żywności, spełniającej potrzeby żywnościowe niezbędne dla zdrowego i aktywnego trybu życia.

Szczególnym celem Indeksu jest identyfikacja:
* czynników wpływających na bezpieczeństwo żywnościowe
* relacji zachodzących pomiędzy tymi czynnikami
* krajów, w których bezpieczeństwo żywnościowe jest największe/najmniejsze
* sposobów poprawy systemów żywnościowych państw celem poprawy bezpieczeństwa żywnościowego
* obszarów priorytetowych dla każdego państwa tj. polityka handlowa, infrastruktura, obszar badań i rozwoju związany z rolnictwem

C Z Y N N I K I P O M I A R U


1.Osiągalność cenowa           
- Udział konsumpcji żywności w wydatkach gospodarstwa domowego
- Procent populacji poniżej światowego progu ubóstwa
- Taryfy na import produktów rolnych
- Obecność systemów zabezpieczenia żywnościowego
- Dostęp do finansowania dla rolników
- PKB per capita, USD, PS

2.Dostęp do żywności
- Wystarczalność dostaw

- Poziom wydatków publicznych na badania i rozwój w rolnictwie
- Infrastruktura w rolnictwie

- Stabilność produkcji rolnej
- Zdolność do minimalizowania skutków urbanizacji
- Poziom strat żywności
- Korupcja, stabilność polityczna

3.Jakość i bezpieczeństwo żywności

- Zróżnicowanie diety

- Standardy żywienia
- Dostępność mikroelementów
- Jakość białka
- Bezpieczeństwo żywności

Zastosowanie Indeksu
Światowy Indeks Bezpieczeństwa Żywnościowego to interaktywny model wykorzystujący szereg narzędzi analitycznych umożliwiających dokonanie porównań między państwami i między regionami na podstawie ujednoliconych wskaźników i metod. Indeks jest udostępniony nieodpłatnie do powszechnego użytku.
Użytkownicy Indeksu mogą samodzielnie badać zmianę wybranego przez siebie trendu z roku na rok, a tym samym na bieżąco śledzić rozwój sytuacji bezpieczeństwa żywnościowego w danym kraju lub regionie. Formuła Indeksu umożliwia również przeprowadzenie szczegółowej analizy czynników, które determinują wynik danego kraju. Pozwala też na porównanie wyników w dwóch dowolnie wybranych krajach.
Oprócz corocznej aktualizacji modelu bazowego, Indeks jest co kwartał aktualizowany o wskaźnik regulacji cen żywności. Korekta ta wpływa na wskaźnik osiągalności cenowej żywności, a tym samym na wynik ogólny, na podstawie zmian w globalnych cenach żywności.
W 2014 r. do Indeksu na stałe zostały włączone dwa nowe czynniki pomiaru: otyłość oraz poziom strat żywności. Poziom strat żywności ukazuje jej straty od momentu zbiorów do czasu trafienia na stół konsumenta, w stosunku do całej podaży krajowej. Z kolei poziom otyłości określany jest, jako procent populacji powyżej 20 roku życia, która jest otyła. Otyłość rozumiana tu jest jako poziom masy ciała na osobę zależnie od wieku (Body Mass Index - BMI) wynoszący powyżej 30.
W tym roku ilość badanych krajów wrosła ze 109 do 113 – Indeks został poszerzony o: Bahrajn, Oman, Laos i Katar.

Polska na piątym miejscu w Europie pod względem otyłości
Ponad jedna czwarta Polaków cierpi na otyłość. Polacy znaleźli się w pierwszej piątce najbardziej otyłych narodów w Europie. W ciągu ostatnich dwóch lat odsetek osób otyłych w kraju powiększył się o 2,1 pkt. proc.
Aż 25,2 proc. populacji Polski jest otyła, jak wynika z najnowszej aktualizacji Światowego Indeksu Bezpieczeństwa Żywnościowego, opracowanego przez Economist Intelligence Unit (EIU) na zlecenie firmy DuPont. To o 2,9 proc. więcej niż średnia w Europie, która wynosi 22,3 procent.
Pod względem odsetka osób otyłych Polska wyprzedza Rosję, w której na otyłość cierpi 24,1 proc. społeczeństwa, a także Białoruś (23,4), Niemcy i Ukrainę (20,1 proc. osób otyłych w obu krajach). Spośród sąsiednich narodów od Polaków bardziej otyli są tylko Czesi (26,8 proc.) i Słowacy (25,7 proc.).
Jak pokazuje Indeks, otyłość stanowi największy problem w Wielkiej Brytanii, gdzie cierpi na nią aż 28,1 proc. społeczeństwa. „Najszczuplejszymi” Europejczykami są natomiast Austriacy, bo choroba dotyczy tylko 18,4 proc. z nich. Poniżej średniej europejskiej w zakresie otyłości plasują się również Duńczycy (19,3 proc.) i Szwajcarzy (po 19,4 proc.).
W skali świata najwyższy odsetek osób otyłych mieszka w państwach Rady Współpracy Zatoki Perskiej (Katar, Kuwejt, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Bahrajn, Arabia Saudyjska, Oman). Drastyczne zmiany zwyczajów żywieniowych w ostatnich dekadach spowodowały, że 36,7 proc. tamtejszej populacji zmaga się z otyłością. Podobny problem dotyka Stany Zjednoczone (33,7 proc.), Jordanię (30,5 proc.) i Turcję (29,5 proc.). Z kolei najniższy odsetek osób otyłych, jeśli chodzi o kraje rozwinięte, mieszka w Japonii (3,3 proc.).
Poziom otyłości jest określany jest jako procent populacji powyżej 20 roku życia, która jest otyła. Otyłość rozumiana tu jest jako poziom masy ciała na osobę zależnie od wieku (Body Mass Index - BMI) wynoszący powyżej 30. – Wskaźnik otyłości przekłada się pośrednio na bezpieczeństwo żywnościowe, określając poziom dostępu ludności danego kraju do wystarczającej ilości żywności, bogatej w składniki odżywcze – informuje Piotr Gill, dyrektor regionalny DuPont Crop Protection Europa Centralna.
Otyłość jest jednym z większych wyzwań globalnych XXI wieku. Niektóre źródła naukowe mówią już o epidemii, a nawet pandemii otyłości. W Europie w ciągu ostatnich dwóch dziesięcioleci częstość występowania otyłości potroiła się, zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).
WHO uznała otyłość za najgroźniejszą chorobę przewlekłą, która nieleczona prowadzi do rozwoju chorób układu krążenia, cukrzycy typu 2, zespołu metabolicznego, zaburzeń hormonalnych, a także zwiększa ryzyko zachorowań na niektóre rodzaje nowotworów.
###
Otyłość należy do największych wyzwań globalnych XXI wieku. Dlatego została włączona do Światowego Indeksu Bezpieczeństwa Żywnościowego w 2014 r., jako jeden z dwóch nowych czynników pomiaru, obok poziomu strat żywności. Poziom otyłości jest określany jest jako procent populacji powyżej 20 roku życia, która jest otyła. Otyłość rozumiana tu jest jako poziom masy ciała na osobę zależnie od wieku (Body Mass Index - BMI) wynoszący powyżej 30. Wskaźnik ten przekłada się pośrednio na bezpieczeństwo żywnościowe określając dostęp ludności do wystarczającej ilości żywności bogatej w składniki odżywcze.
Otyłość jest chorobą, która znacznie wpływa na kondycję fizyczną i psychiczną człowieka. Może powodować wiele problemów zdrowotnych, takich jak cukrzyca, nadciśnienie, choroby układu krążenia, choroby układu mięśniowo-szkieletowego, problemy ze snem, a nawet niektóre nowotwory, np. rak piersi i rak jelita grubego. Może również przyczynić się do złego stanu zdrowia psychicznego, poprzez zaburzenia odżywiania i zaburzenia depresyjne. Ponadto, otyłość wymaga większych nakładów na opiekę zdrowotną, niekiedy wpływa również na ograniczenie zdolności do pracy.
Przyczyny otyłości mogą być bardzo różne. Często wynikają one z błędów żywieniowych, złej diety i niewłaściwych nawyków, czy braku ruchu. Dojazd do pracy samochodem zamiast rowerem, czy spaceru, jedzenie wysokokalorycznych przekąsek, to popularne grzechy popełniane przez każdego z nas. Niekiedy otyłość ma też podłoże genetyczne, bądź wynika z zaburzonego przebiegu procesu metabolizmu.
Światowy Indeks Bezpieczeństwa Żywnościowego na bieżąco bada osiągalność cenową, dostęp do żywności oraz jej jakość i bezpieczeństwo w 113 krajach na podstawie analizy 28 czynników, wykorzystując dane m.in. z ONZ, MFW, FAO, Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz Banku Światowego.

/źródło - Fleishman Hillard/